تحلیل فضایی و سطح‌بندی شهرستان‌های استان البرز بر‌اساس شاخص‌های خدمات فرهنگی

نویسندگان

  • حسین نظم فر دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
  • مژگان جعفری شمس آبادی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری - آمایش شهری، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری و روستایی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده مقاله:

توزیع متناسب منابع میان سکونتگاه‌های انسانی با هدف دستیابی به توسعۀ متوازن در جامعه، نیازمند برنامه‌ریزی اصولی است که در گام نخست با تبیین وضع موجود و شناسایی امکانات و محدودیت‌های مناطق همراه است. با‌توجه‌به اهمیت مقولۀ فرهنگ و ابعاد کمّی و کیفی آن در توسعۀ جوامع، این پژوهش به تحلیل و طبقه‌بندی شهرستان‌های استان البرز از نظر درجۀ توسعۀ کمّی فرهنگ می‌پردازد. به‌این‌منظور 24 متغیر‌های فرهنگی با روش اسنادی انتخاب و وزن آن‌ها با الگوی ANP در نرم‌افزار SuperDecision تعیین شد. در این راستا ابتدا روابط میان متغیرها با روش دیماتل تحلیل شد و سپس در الگوی ANP لحاظ شد. طبقه‌بندی شهرستان‌ها از نظر میزان برخورداری از شاخص‌های فرهنگی، با روش تاپسیس در برنامة excel و روش تحلیل خوشه‌ای در نرم‌افزار spss انجام و با نرم‌‌افزار ARCGIS گویا شد. نتایج پژوهش حاضر بیان‌کنندة نبود تعادل در توزیع شاخص‌های فرهنگی میان شهرستان‌های استان است. شهرستان کرج با میزان تاپسیس 50/0، بیشترین رتبه و شهرستان نظرآباد با میزان تاپسیس 14/0، کمترین رتبه را از جنبة توسعۀ کمّی فرهنگ در استان کسب کرده‌اند. شهرستان‌های کرج، طالقان و فردیس با کسب بیشترین میزان تاپسیس در طبقۀ برخوردار، شهرستان اشتهارد در طبقۀ نیمه‌برخوردار و شهرستان‌های ساوجبلاغ و نظرآباد با کسب کمترین میزان تاپسیس در طبقۀ محروم از شاخص‌های توسعۀ فرهنگ قرار دارند که نیازمند توجه در برنامه‌های توسعۀ آیندة استان البرز است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل عدم تعادل فضایی خدمات اقتصادی، اجتماعی شهرستان‌های استان زنجان

روند تحولات اقتصادی، اجتماعی دهه‌های اخیر و گوناگونی بستر جغرافیایی؛ به شکل‌گیری نوعی خاص از نظام فضایی استقرار‌گاه‌های انسانی منجر شده است. عدم تعادل میان مراکز روستایی و شهری در زمینه‌های مختلف توسعه، موجب برهم خوردن نظم فضایی سکونتگاه‌ها از یک سو و رشد شتابان و بی‌رویه بعضی از شهرهای درجه اول گردیده است. نمونه آن، نامتعادل بودن ساختار فضایی استان زنجان است. قطبی شدن جمعیت آن در شهرستان زنجان...

متن کامل

تحلیل فضایی توسعه یافتگی فرهنگی شهرستان های استان یزد

قابلیت ها و مزیت های نسبی محلی و منطقه ای به دلیل تأثیرپذیری از عوامل متعدد اقتصادی، اجتماعی و محیطی، همواره متفاوت است و این مهم سبب برتری پاره ای از نواحی به نواحی دیگر می شود. به این ترتیب شناخت مزیت ها و توان های محلی و منطقه ای از اصول بنیادین برنامه ریزی های توسعه محسوب گردیده و راهکارهای علمی توسعه نیز با تبیین وضع موجود معنا می یابد. مقوله فرهنگ از مهم ترین مسائل موثر بر توسعه در جوامع ...

متن کامل

تحلیل نابرابری های فضایی براساس شاخص های بهداشت و درمان (مطالعه موردی: شهرستان های استان تهران)

توسعه شتابان شهرنشینی در کشور، نابرابری های خدمات شهری و زیرساخت های بهداشت و درمان در مناطق جغرافیایی موجب برهم خوردن تعادل منطقه ای در جمعیت و فعالیت ها شده است. جامعه آماری این پژوهش 14 شهرستان استان تهران براساس تقسیم بندی سیاسی 1390 می باشد. 57 شاخص از بخش بهداشت و درمان سالنامه آماری 1390 استخراج شدند. برای بررسی وضعیت پراکنش شاخص ها از ضریب تغییرات و برای سطح بندی از مدل های تاپسیس، ویکو...

متن کامل

تحلیل عدم تعادل های فضایی استان خراسان رضوی

هدف مقاله حاضر، تبیین عدم تعادل های فضایی استان خراسان رضوی است. بر این اساس ابتدا مدل مفهومی پژوهش با استفاده از 47 شاخص، در هفت زمینه توسعه انسانی، کیفیت نیروی انسانی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، امکانات محیطی و خدماتی در سطح شهرستانهای استان خراسان رضوی ساخته شد و با استفاده از مدلهای تصمیم گیری چندمعیاره فضایی اقدام به سطح بندی شهرستانهای استان بر اساس شاخصهای مورد نظر گردید. ترکیب نتایج حاصل...

متن کامل

تحلیل نیازسنجی شاخصهای توانمندساز ارتقای معرفت فرهنگی دانشجویان

هدف: هدف محقق در این مقاله، تحلیل نیازسنجی شاخصهای توانمندساز ارتقای معرفت فرهنگی دانشجویان بود. روش: این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی و به صورت کمّی و کیفی انجام شده است. جامعۀ آماری شامل کلیۀ دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه در سه مقطع کارشناسی، ا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 6  شماره 4

صفحات  81- 100

تاریخ انتشار 2017-12-02

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023